ระบบประสาท

ระบบประสาท 

   

       1.สมอง (Brain) เป็นส่วนที่ใหญ่ที่สุดของระบบประสาทส่วนกลาง ควบคุมการทำงานของส่วนต่าง ๆ ของร่างกายหนักประมาณ 1.4 กิโลกรัม ทำหน้าที่รักษาสมดุลยภาพและการทรงตัวของร่างกาย 

       2.ไขสันหลัง (Spinal Cord) เป็นส่วนสำคัญของระบบประสาทรอบนอก เป็นทางผ่านของกระแสความรู้สึกไปยังสมอง 

       3.เซลล์ประสาท (Neuron) นำคำสั่งจากสมองและไขสันหลังไปยังส่วนต่าง ๆ 

       4.เส้นประสาทสมอง (Cranial nerve) รับกระแสความรู้สึกเข้าสู่สมอง และนำคำสั่งจากสมองเข้าไปยังส่วนต่าง ๆ ของร่างกาย  

       5.เส้นประสาทไขสันหลัง (Spinal nerve) รับกระแสความรู้สึกเข้าสู่ไขสันหลัง และนำคำสั่งจากไขสันหลังเข้าไปยังส่วนต่าง ๆ ของร่างกาย  

ระบบประสาทแบ่งออกเป็น 2 ส่วนตามโครงสร้าง 

        คือ ระบบประสาทส่วนกลาง ได้แก่ สมอง และ ไขสันหลัง และระบบประสาทรอบนอก เส้นประสาทสมอง และเส้นประสาทไขสันหลัง 

การทำงานของระบบประสาท 

       1.ระบบประสาทโซมาติก (Somatic nervous system) เป็นการทำงานภายใต้อำนาจของจิตใจ ได้แก่ การทำงานของสมองและไขสันหลัง ระบบโซมาติกจะควบคุมการทำงานของกล้ามเนื้อลาย 

       2.ระบบประสาทอัตโนมัติ (Autonomic nervous system) เป็นระบบควบคุมการทำงานของอวัยวะภายในร่างกาย โดยการควบคุมการทำงานของกล้ามเนื้อเรียบ เช่นกล้ามเนื้อหัวใจและต่อมต่างๆ 

เซลล์ประสาท ประกอบด้วยส่วนสำคัญ 2 ส่วน คือ 

       1.ตัวเซลล์ (Cell body) ประกอบด้วยนิวเคลียสอยู่ตรงกลางเซลล์ และไซโทพลาสซึมซึ่งภายในมี Neuro fibril เป็นเส้นใยเล็กๆ ประสานกันเป็นร่างแห 

       2.ใยประสาท (Nerve fiber) เป็นส่วนที่ยื่นออกมาจากตัวเซลล์แบ่งเป็น 2 พวก คือ 

2.1 เดนไดรต์ (Dendrite) ทำหน้าที่นำกระแสประสาทเข้าสู่ตัวเซลล์ 

2.2 แอกซอน (Axon) ทำหน้าที่นำกระแสประสาทออกจากตัวเซลล์ 

เซลล์ประสาทใช้เกณฑ์ในการแบ่ง 2 เกณฑ์ คือ 

1. จำนวนแขนงที่แยกออกจากตัวเซลล์           

    - เซลล์ประสาทขั้วเดียว 

    - เซลล์ประสาทสองขั้ว 

    - เซลล์ประสาทหลายขั้ว 

2. หน้าที่การทำงานของเซลล์ประสาท 

    - เซลล์ประสาทรับความรู้สึก 

    - เซลล์ประสาทสั่งการ 

    - เซลล์ประสาทประสานงาน 

       สมอง (Brain) สมองส่วนหน้า (Forebrain) สมองส่วนกลาง (Midbrain) สมองส่วนท้าย (Hindbrain)

ระบบประสาท และ อวัยวะรับสัมผัส

( Nervous System )

       ระบบประสาท  คือ ระบบการตอบสนองต่อสิ่งเร้าของสัตว์ทำให้สัตว์สามารถตอบสนองต่อสิ่งต่างๆ รอบตัวอย่างรวดเร็ว ช่วยรวบรวมข้อมูลเพื่อให้สามารถตอบสนองได้  

ระบบประสาท  มีหน้าที่ในการออกคำสั่งการทำงานของกล้ามเนื้อ ควบคุมการทำงานของอวัยวะต่างๆ ในร่างกาย และประมวลข้อมูลที่รับมาจากประสาทสัมผัสต่างๆ และสร้างคำสั่งต่าง ๆ (action) ให้อวัยวะต่างๆ ทำงาน ระบบประสาทของสัตว์ที่มีสมองจะมีความคิดและอารมณ์ ระบบประสาทจึงเป็นส่วนของร่างกายที่ทำให้สัตว์มีการเคลื่อนไหว 

ระบบประสาท แบ่งออกเป็น 2 ระบบ 
1.ระบบประสาทส่วนกลาง ( Central Nervous System หรือ CNS ) : ประกอบด้วย สมอง และ ไขสันหลัง
2.ระบบประสาทรอบนอก ( Peripheral Nervous System หรือ PNS) : เส้นประสาทสมอง 12 คู่ และ เส้นประสาทไขสันหลัง 31 คู่

ส่วนประกอบของระบบประสาท

ส่วนประกอบ หน้าที่    

       →สมอง
-ควบคุมการทำงานของส่วนต่างๆในร่างกาย

-รักษาดุลยภาพและการทรงตัวของร่างกาย

-เกี่ยวกับพฤติกรรมที่เกิดจากการเรียนรู้ เช่น ความจำ การตัดสินใจ          
       →ไขสันหลัง

-เป็นศูนย์กลางการปฏิบัติงานที่เกิดขึ้นทันทีทันใด

-เป็นทางผ่านของกระแสความรู้สึกไปยังสมอง    

       →เซลล์ประสาท
-นำกระแสความรู้สึกเข้าสู่สมอง และนำคำสั่งจากสมองไปยังส่วนต่างๆของร่างกาย   

       →เส้นประสาทสมอง
-รับกระแสความรู้สึกเข้าสู่สมอง และนำคำสั่งจากสมองไปยังส่วนต่างๆของร่างกายเส้นประสาทไขสันหลัง
-รับกระแสความรู้สึกเข้าสู่ไขสันหลัง และนำคำสั่งจากไขสันหลังไปยังส่วนต่างๆของร่างกาย  

       เซลล์ประสาท ( Neuron )

1.  ตัวเซลล์ ( Cell body ) :  ลักษณะคล้ายกับเซลล์ทั่วไป ภายในมีนิวเคลียส มีหน้าที่เกี่ยวกับการเจริญเติบโต และเมแทบอริซึมของเซลล์ประสาท แหล่งสร้างพลังงาน สังเคราะห์โปรตีนที่เป็นสารสื่อประสาท และยังมี Neuro fibrill เป็นเส้นฝอยมีหน้าที่ช่วยกระจายกระแสประสาทและพยุงเซลล์ ประสานกันเป็นร่างแห

2. ใยประสาท ( Nerve fiber ) : เป็นส่วนที่ยื่นออกมาจากตัวเซลล์ แบ่งเป็น 2 ชนิดคือ 

    -เดนไดรต์ ( Dendrite ) : นำกระแสประสาทเข้าสู่ตัวเซลล์

    -แอกซอน ( Axon ) : นำกระแสประสาทออกจากตัวเซลล์  โดยมีเยื้อไมอีลิน ที่สร้างจากเซลล์ชวาน   ห่อหุ้มรอบแอกซอน   

    * เยื่อไมอีลิน เป็นสารประเภทไขมัน มีความเป็นฉนวนไฟฟ้า ทำให้กระแสประสาทในแอกซอนเคลื่อนที่อย่างรวดเร็ว

ชนิดของเซลล์ประสาท  แบ่งตามหน้าที่การทำงาน

1. เซลล์ประสาทรับความรู้สึก ( Sensony Neuron ) : รับความรู้สึกจากส่วนต่างๆเข้าสู่สมองและไขสันหลัง *พบในปมประสาท

2. เซลล์ประสาทสั่งการ ( Motor Neuron ) : นำกระแสประสาทออกจากสมองและไขสันหลังไปยังกล้ามเนื้อและส่วนต่างๆของร่างกาย

3. เซลล์ประสาทประสานงาน ( Association Neuron ) : เป็นตัวเชื่อมระหว่างเซลล์รับความรู้สึกและเซลล์สั่งการ * พบในระบบประสาทส่วนกลางเท่านั้น

ชนิดของเซลล์ประสาท  แบ่งตามลักษณะ

1. เซลล์ประสาทขั้วเดียว ( Unipolar neuron) :  เป็นเซลล์ประสาทที่มีใยประสาทยื่นออกจากตัวเซลล์เพียงกิ่งเดียว แล้วแยกออกเป็น 2 กิ่ง 

2.  เซลล์ประสาทหลายขั้ว ( Multipolar neuron) :  เป็นเซลล์ประสาทมีแขนงแยกออกมาเป็น 2 แขนง โดยแขนงหนึ่งเป็นแอกซอน และอีกแขนงหนึ่งเป็นเดนไดรต์ ความยาวของแขนงทั้งสองนี้ใกล้เคียงกัน

 3. เซลล์ประสาทประสานงาน(Association neuron) : เป็นเซลล์ประสาทที่มีเส้นใยออกจากตัวเซลล์หลายกิ่ง โดยมีแอกซอนเพียง 1 กิ่ง นอกนั้นเป็นเดรนไดรต์ทั้งหมด

สมอง

      เป็นส่วนที่ใหญ่ที่สุดของระบบประสาทส่วนกลาง  ศูนย์สั่งการของร่างกายทั้งหมด สมองของคนหนักประมาณ 1.4 กิโลกรัม โดยสมองแบ่งได้เป็น 3 ส่วนดังนี้

ตำแหน่งสมอง ส่วนของสมอง หน้าที่    

ซีรีบรัม( Cerebrum)

*มีขนาดโตที่สุด
-เกี่ยวกับความจำ ความฉลาด ความคิด เชาว์ปัญญา อารมณ์

-ประมวลผลสุดท้ายของความรู้สึกทุกชนิด    

⇨ส่วนหน้า
ทาลามัส (Thalamas)
-สถานที่ถ่ายทอดกระแสประสาทเข้าสู่สมองและไขสันหลัง ก่อนเข้าสู่ซีรีบรัม

*ยกเว้นการดมกลิ่นที่ไม่ผ่านทาลามัส    

ฮโพทาลามัส(Hypothalamas)
-ศูนย์ควบคุมความหิว อิ่ม กระหายน้ำ การหลั่งฮอโมน ควบคุมอุณหภูมิร่างกาย ควบคุมการนอนหลับ    

ออฟเฟกตอรี บัลบ์ ( Offactory bulb)

-การดมกลิ่น *สุนัขมีส่วนนี้โตมาก จึงมีความสามารถในการดมกลิ่นได้ดี
⇒ส่วนกลาง

ออปติกโลบ( optic  lobe )
-การเคลื่อนไหวของนัยน์ตา  ทำให้ลูกนัยน์ตากลอกไปมาได้ และควบคุมการปิดเปิดของม่านตาในเวลาที่มีแสงสว่างเข้ามามากหรือน้อย    

ซีรีเบลลัม( Cerebellum)
-ควบคุมการเคลื่อนไหวของอวัยวะต่างๆ

-ควบคุมการทรงตัว

-การประสานงานของกล้ามเนื้อ    

⇨ส่วนท้าย

พอนส์( Pons )
-ควบคุมการเคลื่อนไหวบนใบหน้า 

-แสดงสีหน้า 

–การหลั่งน้ำลาย

-การเคี้ยว    

เมดุลลา ออบลองกาตา( Medulla Oblongata)
-ควบคุมการหายใจ

-การเต้นของหัวใจ

-การย่อยอาหาร  

→เส้นประสาทสมอง

เส้นประสาทสมองส่วนมากออกมาจาก สมองด้านข้าง

สัตว์เลี้ยงลูกด้วยน้ำนม นก และสัตว์เลื้อยคลาน มี 12 คู่

ปลา สัตว์ครึ่งบอกครึ่งน้ำ มี10คู่

เส้นประสาทสมองบางเส้นทำหน้าที่รับความรู้สึก บางเส้นเป็นเส้นประสาทคำสั่ง บางเส้นก็เป็นเส้นประสารทผสม 

ขอขอบคุณคลิปจากช่องYoutube Jarupha _sai